Απαραίτητος ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος στα παιδιά πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς!

Η απόφοιτή μας Αγνή Κακούρη, ειδικευόμενη χειρουργός οφθαλμίατρος, ερευνήτρια στην Οφθαλμολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χιούστον [The University of Texas Health Science Center at Houston], πάντα κοντά στο σχολείο της, αλλά και στους γονείς των σημερινών μαθητών μας, μας στέλνει οδηγίες για τον οφθαλμολογικό έλεγχο των παιδιών με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.

Όραση και Σχολείο

Πολλά προβλήματα όρασης δεν είναι άμεσα αντιληπτά από τους γονείς ή το παιδί και μπορούν να διαγνωστούν μόνο μέσω μιας εξειδικευμένης οφθαλμολογικής εξέτασης. Η έλλειψη διάγνωσης των προβλημάτων όρασης μπορεί να επιφέρει σοβαρές συνέπειες, όπως δυσκολίες στο σχολείο, στη μάθηση και στον αθλητισμό, καθώς και αυξημένο κίνδυνο τραυματισμών. Ορισμένες παθήσεις, όπως η αμβλυωπία ή ο στραβισμός, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, ενδέχεται να οδηγήσουν σε μόνιμη απώλεια όρασης. Είναι σημαντικό επίσης να αναγνωρίζουμε ότι πολλές μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να οφείλονται σε υποκείμενα προβλήματα όρασης πριν αποδοθούν σε άλλες αιτίες.

Checklist για την επιστροφή στο σχολείο

Screening όρασης: όταν ένα παιδί είναι 6 ετών συνιστάται να έχει κάνει 3 οφθαλμολογικές εξετάσεις.
Πάντα ελέγχουμε τα γυαλιά ότι δεν έχουν γρατζουνιές.
Εάν οι βαθμοί χειροτερεύουν και έχετε παρατηρήσει ότι το παιδί σας κρατάει τα βιβλία ή άλλα αντικείμενα ασυνήθιστα κοντά ή μακριά από τα μάτια του χρειάζεται οφθαλμολογικό έλεγχο.
Εάν το παιδί σας παρουσιάζει κακή γραφή, αν αντιστρέφει συχνά τα γράμματα, μπερδεύει συστηματικά το δεξί με το αριστερό του χέρι θα πρέπει να ελέγξετε την όραση.
Εάν το παιδί δυσκολεύεται ή αποφεύγει να διαβάζει, χρησιμοποιεί το δάχτυλο σαν οδηγό ανάγνωσης μπορεί να οφείλεται στο ότι τα γράμματα του φαίνονται μπερδεμένα ή πολύ ασαφή και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πονοκεφάλους, κόπωση και ζαλάδα.
Εάν το παιδί αλληθωρίζει χρειάζεται οφθαλμολογικό έλεγχο.
Εάν το παιδί κλείνει το ένα μάτι για να δει ενδέχεται να έχει διπλωπία (διπλή όραση) και να μη γνωρίζει πώς να το περιγράψει.
Εάν η κλίση του κεφαλιού είναι περίεργη ή και χαριτωμένη όταν το παιδί διαβάζει, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα πιθανό πρόβλημα όρασης.
Εάν το παιδί τρίβει πολύ τα μάτια του ή καλύπτει το ένα μάτι ενώ διαβάζει χρειάζεται έλεγχο.
Εάν το παιδί σας σκοντάφτει συχνά στο θρανίο ή σε έπιπλα μπορεί να μην είναι απλώς αδέξιο, αλλά η στερεοσκοπική του όραση να έχει πρόβλημα.
Εάν το παιδί αποφεύγει να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή γιατί αισθάνεται ότι τα μάτια του κουράζονται εύκολα ενδεχομένως να χρειάζεται γυαλιά (διαθλαστικό πρόβλημα).

Συμβουλές για μείωση της καταπόνησης των ματιών

Χρήση γυαλιών για τον υπολογιστή ή το διάβασμα, εφόσον έχουν συνταγογραφηθεί από οφθαλμίατρο ή οπτομέτρη.
Τακτικά διαλείμματα για την ανακούφιση και επαναφορά της εστίασης των ματιών.
Διαμόρφωση εργονομικού περιβάλλοντος για το διάβασμα:

Τοποθετήστε την οθόνη ή το βιβλίο σε θέση όπου δεν θα υπάρχει αντανάκλαση φωτός.
Το φυσικό φως πρέπει να προέρχεται από τα πλάγια και όχι από μπροστά ή πίσω, ώστε να αποφεύγονται οι σκιές.
Ρυθμίστε την οθόνη σε θέση που ελαχιστοποιεί την καταπόνηση του αυχένα. Το παιδί δεν πρέπει να σκύβει υπερβολικά ούτε να γέρνει προς τα πίσω.
Τα μάτια πρέπει να ευθυγραμμίζονται με ένα σημείο στην οθόνη περίπου 5-10 εκ. κάτω από το επάνω άκρο της.

Σημαντικές έννοιες

Οπτική οξύτητα: η ικανότητα να βλέπετε καθαρά από απόσταση τον πίνακα, από ενδιάμεση απόσταση τον υπολογιστή και από κοντά το βιβλίο.

Εστίαση: η ικανότητα γρήγορης και ακριβούς διατήρησης της καθαρής όρασης καθώς αλλάζει η απόσταση από τα αντικείμενα, όπως όταν κοιτάζετε από τον πίνακα σε ένα χαρτί στο γραφείο και αντίστροφα.

Χρωματική αντίληψη: σωστή αντίληψη χρωμάτων ειδικά του μπλε, κόκκινου και πράσινου.

Στερεοσκοπική όραση: σωστή αίσθηση του βάθους.

Συντονισμός οφθαλμού – κίνησης χεριών: η ικανότητα χρήσης οπτικών πληροφοριών για τη λειτουργία των άκρων, όπως όταν ζωγραφίζετε μια εικόνα ή προσπαθείτε να πιάσετε μια μπάλα.

Οπτική αντίληψη: η ικανότητα οργάνωσης των εικόνων μιας εκτυπωμένης σελίδας σε γράμματα, λέξεις και ιδέες και η κατανόηση/απομνημόνευση όσων διαβάζονται.

Απαραίτητος ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος στα παιδιά πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς ! ! !

Κακούρη Αγνή, MD, MSc