Διαβάστε τη συνέντευξη σε κείμενο παρακάτω ή σε flip book (ένθετο τού Περιοδικού Επικοινωνία).
Σας καλωσορίζουμε στα Αρσάκεια. Πώς αισθάνεστε που ξαναβρίσκεστε στο παλιό σας Σχολείο;Πολύ συγκινημένη, πολύ χαρούμενη. Διαπιστώνω ότι το παλιό μου Σχολείο έχει αναπτυχθεί πολύ. Δεν είχα επαφή με το Αρσάκειο Ψυχικού, ήμουν μαθήτρια τού Τοσιτσείου από την Στ΄ δημοτικού, όταν στεγαζόταν ακόμη στην πλατεία Βάθης. Τα τελευταία χρόνια πριν αποφοιτήσω το Σχολείο είχε ήδη μεταφερθεί στην Εκάλη. Όταν πληροφορήθηκα για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Back to school», ενδιαφέρθηκα αμέσως να επικοινωνήσω από κοντά και να συζητήσω με τους μαθητές και έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία να έρθω και πάλι σε επαφή με το Σχολείο μου. Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα η άμεση, θετική ανταπόκρισή σας, γιατί συνήθως κάποια πράγματα καθυστερούν λόγω γραφειοκρατίας.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σοβαρή προσπάθεια να μειωθεί η γραφειοκρατία, να έχουμε καλή παρουσία στον ψηφιακό χώρο και τα Σχολεία μας έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς την εξωστρέφεια, είναι ανοιχτά στην κοινωνία.
Αυτό είναι εμφανές και ελπιδοφόρο.
Τα σχολεία στο εξωτερικό είναι πολύ πιο εξωστρεφή, π.χ. ως προς τη διασύνδεσή τους με άλλα σχολεία, με φορείς, με θεσμούς, από ό,τι είναι στην Ελλάδα;
Δεν έχω σαφή εικόνα πώς λειτουργούν σήμερα τα σχολεία στην Ελλάδα. Έχω τρία παιδιά που πήγαν σχολείο στις Βρυξέλλες, στο Γαλλικό Σχολείο (Lycée Franҫais), με μία διακοπή τριών χρόνων στην Ελλάδα, όπου συνέχισαν στο ίδιο σχολείο. Ο ένας από τους τρεις τελείωσε το Ευρωπαϊκό Σχολείο. Ήταν φυσικό να μην έρθουν στο Αρσάκειο, αν και έχω συναισθηματικό δέσιμο με το Σχολείο μου. Είχα τρεις πολύ καλούς δασκάλους που με βοήθησαν στη σταδιοδρομία μου, τους οποίους θέλω να αναφέρω: τη δασκάλα μου τής Στ΄ δημοτικού Μαργαρίτα Παππά, τη φιλόλογό μου στο Γυμνάσιο Έλλη Ρούνη και το «αστέρι» τού Σχολείου, που με βοήθησε να χαράξω την πορεία μου επαγγελματικά, τον μαθηματικό μας Αναστάσιο Σκιαδά.
Ο Αναστάσιος Σκιαδάς έκλεισε την καριέρα στα Αρσάκεια ως Επόπτης των Σχολείων για δύο τετραετίες.
Την εποχή που ήρθε στο Τοσίτσειο, νέος ακόμα, ήμαστε ένα σχολείο κλασικής κατά κύριο λόγο κατεύθυνσης. Η άφιξη τού Σκιαδά έφερε τη μεγάλη στροφή: μας έδωσε να καταλάβουμε ότι τα Μαθηματικά δεν είναι λαβύρινθος και πολλές μαθήτριες, μεταξύ των οποίων και εγώ, στραφήκαμε προς τη θετική κατεύθυνση. Σε αυτόν χρωστάω την καριέρα μου, τα μαθηματικά μου.
Σχετικά με την ερώτησή σας, τα σχολεία στο εξωτερικό είναι σχολεία ανοιχτά και αυτό αποτυπώνεται στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα: στο Γαλλικό Σχολείο τα παιδιά μαθαίνουν τρεις ξένες γλώσσες, ενώ στο Ευρωπαϊκό τέσσερις και με επιλογή τού μαθητή πέντε.
Τι σπουδάσατε μετά το σχολείο;
Τελείωσα Πολιτικός Μηχανικός στην Πάτρα, όπου μόλις είχε ιδρυθεί η σχολή. Ήμαστε 110 φοιτητές, από τους οποίους μόνο οι δέκα γυναίκες. Στη δική μου χρονιά, όπως και στη χρονιά τής αδελφής μου, τρία χρόνια μετά, είχαμε πολλές επιτυχίες στη θετική κατεύθυνση. Πρωτιές στους Χημικούς Μηχανικούς, ενώ πολλές συμμαθήτριές μου σπούδασαν Ιατρική.
Στη συνέχεια πέρασα σε διαγωνισμό που είχε προκηρύξει το Υπουργείο Μεταφορών –εκείνη την εποχή οι διαγωνισμοί ήταν πολύ σπάνιοι. Κατά καλή μου τύχη ανάμεσα στους εξεταστές ήταν και καθηγητές τού Πολυτεχνείου των οποίων η γνώμη επιβλήθηκε. Έτσι άρχισα την καριέρα μου στις μεταφορές με στόχο τις διεθνείς μεταφορές. Με ενδιέφερε να διαβάζω και να είμαι σε επαφή με την κοινοτική νομοθεσία και την εφαρμογή της στην Ελλάδα.. Δεν ήθελα να συναλλάσσομαι με κοινό και να υπογράφω. Για την επιλογή μου αυτή ανταμείφθηκα και από τους διευθυντές μου και από τους υπουργούς. Έτσι, όταν δημιουργήθηκε μια θέση στις Βρυξέλλες για Ακόλουθο Μεταφορών (Attaché de Transports) επέλεξαν εμένα.
Τι αλλαγές έφερε στη ζωή σας αυτή η εμπειρία;
Στις Βρυξέλλες κολύμπησα στα βαθιά και εγώ και τα δύο πρώτα παιδιά μου, που ήταν μικρά τότε. Δουλεύοντας στο Συμβούλιο υπουργών Μεταφορών έμαθα πάρα πολλά. Είχαμε πολύ μεγάλες ευθύνες. Εκείνη την εποχή οι μεταφορές εξελίσσονταν ραγδαία. Υπήρχαν δύο πακέτα Aviation Policy, οδικές μεταφορές, με τις οποίες ήμουν πιο εξοικειωμένη. Αργότερα μου ανατέθηκε η θέση τού εθνικού εμπειρογνώμονα. Επειδή εργαζόμουν σε δημόσιο Οργανισμό, αποσπάστηκα για τρία χρόνια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκεί ξεκίνησε μια καινούργια εμπειρία, αφού προσανατολίστηκα προς τα θέματα ενέργειας σε συνεργασία με φορείς τής τοπικής αυτοδιοίκησης. Εκείνη την περίοδο ιδρύσαμε πολλά ενεργειακά γραφεία στην Ελλάδα σε συνεργασία με το ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) και με τους δήμους.
Ασχοληθήκατε με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;
Ναι, έγινε μεγάλη προσπάθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς αυτή την κατεύθυνση, η οποία δυστυχώς με την αλλαγή των δημάρχων δεν είχε παντού την ίδια αποδοχή. Όμως με τους φορείς που ενδιαφέρονται συνεχίζω να έχω επαφή χωρίς να υπάρχει κατ’ ανάγκη επαγγελματική συνεργασία, γιατί έχω αλλάξει τομέα, αλλά δεν διστάζουν να με καλέσουν για μια γνώμη, μια συμβουλή. Ενεργειακά γραφεία είχαμε ανοίξει στην Κοζάνη, τα Τρίκαλα, τις Κυκλάδες, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, την Καλαμάτα, την Κρήτη, τη Θράκη κ.α. Μεγάλος απών ήταν ο δήμος Αθηναίων.
Αυτά τα γραφεία πώς λειτουργούν;
Αρχικά πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση από τον δήμαρχο ή τον περιφερειάρχη, επειδή η τοπική αυτοδιοίκηση συγχρηματοδοτεί κατά 25-30% τα προγράμματα. Κατόπιν γίνεται ένας ενεργειακός σχεδιασμός για τις ανάγκες τού τόπου και πώς αυτές μπορούν να καλυφθούν με ενεργειακή ανταποδοτικότητα, δηλαδή με μέτρα μείωσης στη χρήση ενέργειας ή με την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ποια ήταν η εξέλιξή σας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
Μετά από τρία χρόνια στη θέση τού εθνικού εμπειρογνώμονα η διεύθυνση Ενέργειας με υποστήριξε στην αίτησή μου για τη θέση τής διευθύντριας σε θέματα ενέργειας τού Δικτύου των ευρωπαϊκών νησιών. Η Περιφέρεια Western Isles (UK) που είχε τη διοικητική και οικονομική έδρα τού Δικτύου Νήσων βρισκόταν στη Σκωτία, αλλά εγώ δούλευα από τις Βρυξέλλες και φυσικά, ανάλογα με τα προγράμματα, επισκεπτόμουν τα διάφορα ευρωπαϊκά νησιά. Ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες περιόδους τής ζωής μου.
Ζώντας στην Ελλάδα με τα τόσα νησιά, είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν επίσης πολλά νησιά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ήταν κι αυτός ένας από τους λόγους που μου εμπιστεύτηκαν τη θέση αυτή, επειδή προερχόμουν από την Ελλάδα και είχα εμπειρία και ευαισθησία για αυτά τα μέρη και τα ιδιαίτερα προβλήματά τους. Όμως οι απαιτήσεις τής θέσης επιβάρυναν την προσωπική μου ζωή, αφού έπρεπε συνεχώς να ταξιδεύω, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα. Έτσι πέρασα από συνέντευξη και μετατέθηκα στη Γενική Διεύθυνση AidCO για τις αναπτυσσόμενες χώρες, πάντα σε θέματα ενέργειας, μια δουλειά κάπως πιο βατή. Ο διάδοχός μου στα ευρωπαϊκά νησιά ήταν πάλι Έλληνας! Αλλά πάντα διατηρώ επαφή με τα νησιά. Στην αυριανή διάλεξη είμαι καλεσμένη να μιλήσω από τον διευθυντή τού γραφείου Ενέργειας Αιγαίου. Τον Απρίλιο με είχαν καλέσει στη Μήλο σε μια διάσκεψη για τα λιμάνια και τις νησιωτικές μεταφορές.
Με ποιες περιοχές ασχοληθήκατε;
Κυρίως με την Ασία, με τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες μέσω τού προγράμματος Asia Pro-Εco: Μπαγκλαντές, Μπουτάν, Λάος, Νεπάλ, Καμπότζη.
Ποια ήταν η περαιτέρω εξέλιξή σας;
Η εξέλιξή μου δεν ήταν προδιαγεγραμμένη. Προσδιορίστηκε από την εμπειρία μου, την καλή φήμη μου σε ό,τι αναλάμβανα και κυρίως από την επαγγελματική συγκυρία (από το timing). Δηλαδή, ανάλογα με τη στιγμή έπρεπε να πάρω στρατηγικές αποφάσεις σύμφωνα με τις δυνατότητες που υπήρχαν. Έτσι, τo 2004 πέρασα στον πρώτο εκτελεστικό οργανισμό, ΙΕΕ Εxecutive Agency που διαχειριζόταν το Intelligent Energy Programme, που ιδρύθηκε από την Επιτροπή για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων ενέργειας, αφήνοντας τον σχεδιασμό πολιτικής (policy) στις Γενικές Διευθύνσεις. Φυσικά η παραμονή μου σε κάθε θέση κρινόταν από τις εξετάσεις που έπρεπε να περάσω.
Πώς διενεργούνταν αυτές οι εξετάσεις;
Μια ζωή περνούσα εξετάσεις όπως είναι οι εισαγωγικές, για να σας δώσω να καταλάβετε. Αυτές οι εξετάσεις είναι άλλωστε ανοιχτές για όποιον ενδιαφέρεται και αναρτώνται στην ιστοσελίδα τής Επιτροπής. Ορισμένες ερωτήσεις αφορούσαν στην κοινοτική πολιτική από τότε που ιδρύθηκε η Κοινότητα, άλλες έλεγχαν την ταχύτητα απόκρισης τού εξεταζόμενου σε κείμενα και αριθμούς και άλλες αφορούσαν στην ειδικότητά του. Αυτές οι εξετάσεις μαζί με τη γνώση τουλάχιστον τριών ξένων γλωσσών μού εξασφάλισαν ένα συμβόλαιο αορίστου χρόνου. Όμως όποιος ενδιαφέρεται για πρώτο διορισμό, εάν περάσει τις εξετάσεις, οι οποίες τώρα πια δεν έχουν ερωτήσεις πάνω στα κοινοτικά θέματα –που ήταν και οι πιο δύσκολες–, του προσφέρεται η δυνατότητα, παράλληλα με την εργασία του, να παρακολουθήσει μαθήματα για να μάθει καλά την τρίτη ξένη γλώσσα.
Πόσα χρόνια μείνατε σε αυτή τη θέση;
Μετά από δέκα χρόνια εμπειρίας σε αυτή τη θέση και εξετάζοντας το βιογραφικό μου, με κάλεσαν από την Επιτροπή σε συνέντευξη για να περάσω ξανά στον τομέα των Μεταφορών, σε ένα καινούργιο εξαετές πρόγραμμα που ξεκινούσε, το Connecting Europe Facility (Συνδέοντας την Ευρώπη).
Τι αποκομίσατε από αυτή την κινητικότητα;
Αυτές οι αλλαγές ήταν πολύ ανανεωτικές για εμένα και μου προσέφεραν τεράστιο πλούτο εμπειριών και αναζωογόνηση τού επαγγελματικού τοπίου.
Με ποιον τομέα των μεταφορών ασχολείστε;
Ασχολούμαι με τις ποτάμιες, οδικές, σιδηροδρομικές μεταφορές στη γεωγραφική περιοχή τής βορειοατλαντικής Ευρώπης, η οποία προσδιορίζεται στις χώρες Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Γαλλία, Ισπανία και Πορτογαλία. Ναι μεν επέστρεψα στη θέση από την οποία ξεκίνησα, αλλά δυστυχώς δεν είναι στις αρμοδιότητές μου η Ελλάδα.
Επομένως οι δύο βασικοί επαγγελματικοί σας άξονες ήταν η ενέργεια και οι μεταφορές. Έχοντας όλη αυτή την ειδική γνώση πώς εξηγείτε το πρόβλημα των μεταφορών στην Ελλάδα, όλη αυτή την καθυστέρηση στην ολοκλήρωση κεντρικών οδικών αρτηριών;
Η Εγνατία και η ηλεκτροδότηση τού σιδηροδρομικού άξονα Αθήνας-Θεσσαλονίκης –ι– είναι έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ πάρα πολλά χρόνια. Γιατί δεν υλοποιούνται εγκαίρως, γιατί ο σιδηρόδρομος βρίσκεται ακόμα στην αρχή είναι απλά ερωτήματα που δεν έχουν απλές απαντήσεις: κακή οργάνωση, έλλειψη προϋπολογισμού, έλλειψη επίβλεψης, κακή ρύθμιση των δημοπρατήσεων. Όταν ο μειοδότης ο οποίος αναλαμβάνει το έργο υπογράφει ένα συμβόλαιο που στη συνέχεια δεν μπορεί να υποστηρίξει και αυξάνει διαρκώς το αρχικό ποσό, σημαίνει ότι δεν έχει ελεγχθεί σωστά η φερεγγυότητα τού μειοδότη, αλλά και η επαγγελματική και η οικονομική του ικανότητα. Στην Ελλάδα όμως γνωρίζουμε το πρόβλημα που υπάρχει με τους δημόσιους διαγωνισμούς.
Πώς μπορούν να αποφευχθούν αυτά τα λάθη;
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να υπάρχει επίβλεψη σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έτσι, από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα «Connecting Europe Facility» τα χρήματα που δεν διοχετεύονται στα έργα χάνονται, δεν μεταφέρονται. Υπάρχει και μια εμπειρία ετών την οποία αξιοποιούν οι ιθύνοντες των προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έτσι ασκείται πιο στενή παρακολούθηση. Προσωπικά λυπάμαι που δεν έχω την ευθύνη για τα ελληνικά έργα, αλλά από την άλλη θεωρούμαι τυχερή, γιατί τα έργα των χωρών με τις οποίες ασχολούμαι ολοκληρώνονται μέσα στις προθεσμίες. Ούτε παίρνουν παρατάσεις ούτε σταματούν.
Πιστεύετε ότι ως λαός χρειαζόμαστε ένα αυστηρό πλαίσιο για να προχωρήσουμε μπροστά;
Βεβαίως. Μάλιστα ήμουν αυστηρή πάντα τόσο με τον εαυτό μου και την οικογένειά μου όσο και στα επαγγελματικά μου καθήκοντα. Πρέπει να υπάρχει οργάνωση και πειθαρχία, πράγματα που έμαθα από τη θητεία μου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όταν έφυγα από την Ελλάδα δεν είχα αυτού τού είδους την παιδεία.
Η έλλειψη οργάνωσης και πειθαρχίας μας χαρακτηρίζει συνολικά ως λαό;
Οι Έλληνες έχουμε πολλά καλά: την ευελιξία, την ευφυΐα, την εφευρετικότητα, αλλά όλα αυτά είναι σκόρπια. Δεν υπάρχει ένα οργανωτικό πλαίσιο για να λειτουργήσουν με συγκεκριμένους στόχους. Οπότε χωρίς στόχους δεν υπάρχει και η απαιτούμενη πειθαρχία ώστε να παρακολουθείται και να αξιολογείται η πορεία τους. Αν είχαμε οργάνωση και πειθαρχία, θα είχαμε πετύχει πάρα πολλά, αλλά η νοοτροπία μας μας ωθεί περισσότερο να περιμένουμε ένα θαύμα, κάτι έξω από εμάς να λύσει το πρόβλημα.
Από την εμπειρία σας με τα παιδιά σας, τα ξένα σχολεία μαθαίνουν στα παιδιά να έχουν πρόγραμμα, οργάνωση;
Ναι, το εκπαιδευτικό σύστημα ασκεί πολύ τα παιδιά προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι όλα τα παιδιά ανταποκρίνονται το ίδιο. Κάνουν πολλά επιμέρους πρότζεκτ, που φαντάζομαι ότι τώρα πια θα γίνονται και στα σχολεία στην Ελλάδα. Για να ολοκληρώσεις ένα πρότζεκτ χρειάζεται να περάσεις από την ανάλυση στη σύνθεση. Αυτό είναι μεγάλη εξάσκηση για να υπάρξει οριοθέτηση και προγραμματισμός μέχρι την ολοκλήρωση ενός έργου. Επίσης υπάρχει μεγάλη οργάνωση για την ενημέρωση των μαθητών γύρω από θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού και χαίρομαι πολύ που διαπιστώνω ότι και στο Αρσάκειο υπάρχει αντίστοιχη μέριμνα. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται ομιλίες και για τους γονείς και για τα παιδιά.
Ποια προβλήματα χρειάζονται άμεση επίλυση στη νησιωτική πολιτική;
Τα νησιά έχουν πολλά προβλήματα και οι νησιώτες είναι άνθρωποι με κουράγιο για να μένουν στον τόπο τους. Το καλοκαίρι με τον ήλιο, τη θάλασσα και τον τουρισμό είναι παράδεισος, όμως τον χειμώνα με τις απαγορεύσεις απόπλου τα νησιά μένουν απομονωμένα, πολλές φορές χωρίς προμήθειες, ενώ από την άλλη οι νησιώτες επιβαρύνονται πολύ περισσότερο από τους κατοίκους τής ενδοχώρας για την αγορά προϊόντων. Όμως τα νησιά έχουν μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η σωστή χάραξη πολιτικής σε αυτό τον τομέα θα ήταν προς όφελος αρχικά των ίδιων των νησιωτών και ένα καλό παράδειγμα για άλλα μέρη. Αλλά η κακή ενημέρωση και πολλές φορές τα μεγάλα συμφέροντα, τα οποία μπορεί να κάνουν μια πολύ μεγάλη μονάδα –δυσανάλογη τού τοπίου και τής μορφολογίας τού νησιού– για εκμετάλλευση τρίτων, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους πρώτα από όλα τον τοπικό πληθυσμό, οδήγησαν σε άρνηση τους νησιώτες. Έχουν γίνει πολλές ενέργειες για να μπορούν να καρπώνονται τα οφέλη οι ίδιοι οι νησιώτες χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Υπάρχει κάποιος συνολικός σχεδιασμός για τη δημιουργία μιας ενεργειακής πολιτικής για τα νησιά;
Η Ενεργειακή Κοινοπραξία είναι ένας θεσμός που δημιουργήθηκε μετά από πολλές συζητήσεις και αλλεπάλληλα συνέδρια, αλλά στην Ελλάδα, έχοντας κακή εμπειρία από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, υπήρξε μεγάλη δυσπιστία ως προς τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς. Η αλήθεια είναι ότι από το κράτος δεν υπήρξε έως τώρα νομικό πλαίσιο που θα θέτει τις προϋποθέσεις και τους όρους ώστε η ιδιωτική πρωτοβουλία να ξέρει πώς να κινηθεί. Όμως εξακολουθούν να γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες, όπως στη Σίφνο, τη Μήλο, όπου η εμπειρία στη γεωθερμία ήταν αρνητική λόγω τής ΔΕΗ, και συνεχίζονται…
Τα νησιά, επειδή έχουν την ηλιακή, την αιολική και την υδάτινη ενέργεια, θα μπορούσαν να έχουν ενεργειακή αυτονομία;
Ασφαλώς. Ένα παράδειγμα είναι η Δανία, η οποία βάζοντας στρατηγικό στόχο την ενεργειακή της αυτονομία και εκμεταλλευόμενη την αιολική ενέργεια από τα νησιά της είναι πολύ κοντά στο να το πετύχει. Ήδη το νησί τής Δανίας Samsο, με 4.500 κατοίκους, έθεσε στόχους με χρονοδιάγραμμα για να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο και να γίνει αειφόρο νησί. Γι’ αυτό τον λόγο ίδρυσε Ενεργειακή Ακαδημία, η οποία εκπονεί προγράμματα και μεταφέρει την εμπειρία της σε Αμερική, Ιαπωνία και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σπουδαστές και μαθητές από όλη τη Δανία πηγαίνουν το καλοκαίρι στο campus τής Ακαδημίας για να μάθουν τις δυνατότητες και τα οφέλη που έχουμε από την ενέργεια.
Πώς αισθάνεται ένας Έλληνας που ζει στις Βρυξέλλες;
Παρόλο που υπάρχει η φήμη ότι οι Βέλγοι είναι κλειστοί άνθρωποι, όταν έφτασα στις Βρυξέλλες, πριν από 30 χρόνια, όλοι με υποδέχθηκαν πολύ καλά: και οι συνάδελφοι και οι γείτονες και οι δάσκαλοι των παιδιών μου. Σήμερα οι Έλληνες έχουμε τη δική μας κοινότητα με πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δράσεις (υπάρχουν 3-4 ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες που ανεβάζουν ποιοτικές παραστάσεις επαγγελματικού επιπέδου). Δεν αισθανόμαστε ξένοι, δεν αισθανόμαστε ότι πρέπει να αφομοιωθούμε στην τοπική κοινότητα. Αντίθετα, η αδελφή μου στην Αγγλία δεν είχε την ίδια εμπειρία. Παρότι οι φιλίες μου αρχικά ήταν με επαγγελματικά στελέχη άλλων χωρών, κράτησα ζωντανή την ελληνική μου ταυτότητα.
Από τη δική σας εμπειρία, τι θα συμβουλεύατε ένα νέο παιδί, έναν μαθητή των Αρσακείων, να φροντίσει για το μέλλον του;
Το πιο σημαντικό για τον νέο άνθρωπο είναι να ξεκαθαρίσει τι θέλει και οι επιλογές να είναι δικές του. Από κει και πέρα πρέπει να βρει τις διάφορες εναλλακτικές –γιατί πάντα υπάρχουν– και να ψάξει να δει πώς μπορεί να προσπαθήσει γι’ αυτές. Να μην απορρίπτει κάτι εκ των προτέρων επειδή, παραδείγματος χάριν, δεν είναι ο τομέας του και να είναι ανοιχτός στις αλλαγές, ώστε να εξελίσσει την επαγγελματική του φυσιογνωμία/ταυτότητα. Πρωταρχικό βέβαια είναι να μη σταματάει την προσπάθεια, να μην απογοητεύεται. Μπορεί να μη βγει ένας στόχος, θα βγει ο επόμενος. Τα παιδιά που τολμούν σίγουρα πετυχαίνουν.
Πιστεύετε ότι οι σπουδές ή η επαγγελματική σταδιοδρομία στο εξωτερικό είναι θετικό πρόσημο στο βιογραφικό ενός νέου;
Η εμπειρία τού εξωτερικού είναι πολύ σημαντική, είτε είναι μικρή είτε μεγάλη. Τα παιδιά δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους, προσαρμόζονται σε διαφορετικό περιβάλλον με διαφορετική νοοτροπία και αυτά που θα γυρίσουν θα φέρουν στην πατρίδα τους τον πλούτο των εμπειριών τους από την αλληλεπίδρασή τους με άλλους λαούς και πολιτισμούς. Υπάρχουν όμως και παιδιά που δεν αποφασίζουν για το μέλλον τους. Οι γονείς τους τους έχουν δημιουργήσει μια χρυσή φυλακή εγκλωβίζοντάς τα σε μια έτοιμη δουλειά, σε ένα έτοιμο σπίτι, σε μια κληρονομιά και ενώ έχουν δυνατότητες δεν χτίζουν το μέλλον τους με τις δικές τους δυνάμεις.
Θεωρείτε την ελληνική οικογένεια υπερπροστατευτική;
Δυστυχώς ναι, όμως είμαι αισιόδοξη ότι οι Έλληνες γονείς προσαρμόζονται στα καινούργια δεδομένα και αυτό αλλάζει με τα χρόνια.
Πόσο Ευρωπαίοι είμαστε οι Έλληνες;
Έχω την εντύπωση ότι έχουμε πιο έντονα βαλκανική ταυτότητα και ως Ελληνίδα τού εξωτερικού, δηλαδή φανατικά Ελληνίδα, την υποστηρίζω. Δυστυχώς όμως δεν φτάνει. Οι νέοι που έρχονται στο εξωτερικό είναι Ευρωπαίοι, αλλά στην Ελλάδα κυριαρχεί η νοοτροπία τού ωχαδελφισμού, τής αναβλητικότητας, τής υπεροψίας απέναντι στους άλλους λαούς τής Ευρώπης. Πιστεύω όμως ότι αν δεν ήμαστε εκ των προτέρων απορριπτικοί, θα βλέπαμε τα καλά τους και θα παίρναμε κάτι από αυτά, όπως γίνεται και με κάθε συναναστροφή μας.
Σας ευχαριστούμε και σας περιμένουμε στα Σχολεία μας να μιλήσετε στους μαθητές μας μέσω τού ευρωπαϊκού προγράμματος «back to school».
Πολύ ευχαρίστως θα ανταποκριθώ στην πρόσκλησή σας.
